Alçak Gerilim Şebekeleri
Alçak gerilim şebekeleri 1 volt ile 1000 volt (1 kV) arası gerilime sahip
olan şebekelerdir. Bu şebekeler dağıtım trafolarından tüketicilere
(abonelere) kadar olan elektrik hatlarından oluşur.
Alçak gerilimle yapılan iletimlerde gerilim düşümü ve güç kaybı fazla
olduğu için alçak gerilimler iletimden ziyade dağıtım şebekelerinde
kullanılır. Ülkemizde alçak gerilim, abonelerde 220 V ve 380 V olarak
kullanılıyor.
Orta Gerilim Şebekeleri
Orta gerilim şebekeleri 1000 volt (1 kV) ile 35 000 volt (35 kV) gerilimler
arasındaki şebekelerdir. Bu şebekeler yüksek ve çok yüksek gerilim şebekeleri
ile alçak gerilim şebekelerinin birbirine bağlanması işleminde kullanılır.
Yüksek gerilimlerin direkt olarak abonelere verilmesi izolasyon ve güvenlik
açışından uygun değildir. Bu sebeple yüksek gerilimler uygun değerlere
indirilerek orta gerilim şebekelerine bağlanır.
Orta gerilimler şehirlerin girişindeki dağıtım trafolarına bağlanır. Buradan
abonelere dağıtılır. Türkiye ’de kullanılan orta gerilim şebekelerinde 10, 15 ve
34,5 kV ’luk gerilimler kullanılmaktadır. En yaygın olarak kullanılan gerilim
seviyesi 34,5 kV seviyesidir. Buna göre şu genellemeyi yapabiliriz. 10 km ’ye
kadar olan uzunluklarda 3 ile 10 kV, 20 ile 30 km arasındaki uzunluktaki
hatlarda 10-20 kV, 30 ile 70 km arasındaki uzaklıklarda 20-35 kV ’luk
gerilimler kullanılması uygun olurken 70 km’yi geçen uzunluktaki hatlarda
yüksek gerilimler kullanılmaktadır
İdealde voltaj ile akım arasında faz farkı olmaz. Endüktif ya da kapasitif yüklerin oluşturduğu etki neticesinde, akım sinyalinin, voltaj sinyaline göre maksimum ±90 derecelik fazı kayar. Endüktif ve kapasitif etki neticesinde oluşan voltaj ve akım sinyali arasındaki faz kaymasını düzelterek, ideale yakın (0 derecede) sabit tutmaya yarayan işleme kompanzasyon denir.
Pratikte ise, elektrik sisteminde, elektrik motoru, bobin vb, mıknatıslanma etkisi ile elektrik enerjisini yine elektrik enerjisine ya da farklı bir enerjiye çeviren cihazların, bu mıknatıslanma etkisi ile gibi faz akımını geri kaydırmasından dolayı, şebeke üzerinde oluşturmuş oldukları endüktif reaktif gücü dengeleme ve fazın akımını olması gereken konuma geri çekme işlemine kompanzasyon denir.
Bir diğer durumda ise günümüzde aydınlatma için kullanılan elektronik balastlı armatürler, UPS’ler ve inverter klimalar kapasitif enerji tüketmektedirler. Bu durumda sistemi tam kompanze edebilmek için, özellikle aktif tüketimin düşük, yüklerin dengesiz olduğu işletmelerde kondansatör gruplarıyla birlikte endüktif enerji üreteçleri, yani şönt reaktörlerin kullanımı da gereklidir. Bu uygulama firmamızın geliştirdiği yeni nesil kompanzasyon tekniğidir ve piyasada Static VAr Compensation olarak adlandırılmaktadır. Sistem, 3 adet monofaze şönt reaktör, 1 adet endüktif yük sürücüsü ve 1 adet SVC röle ile birlikte kullanılmaktadır.
Günümüzde kompanzasyon yaygın olarak reaktif güç kontrol rölesi adı verilen elektronik cihazlar tarafından yapılmaktadır. Reaktif güç kontrol röleleri işletmenin akım ve gerilim değerlerini sürekli ölçerek ihtiyaç duyulan reaktif gücü gerçek zamanlı olarak belirler ve kademelerine bağlı farklı güç değerlerindeki kondansatörleri veya şönt reaktörleri devreye alıp çıkararak şebekeden çekilen reaktif gücü en aza indirgemeye çalışır.
Elektrik enerjisinin, santralden en küçük alıcıya kadar dağıtımında en az kayıpla taşınması gerekmektedir. Günümüzde, teknolojinin gelişmesi ile her evde bulunan buzdolabı, çamaşır makinası, klima, vs. gibi ısıtma, havalandırma ve soğutma cihazları, elektrik enerjisine ihtiyacın her geçen gün biraz daha artmasına, enerji üretiminin gittikçe pahalılaşmasına neden olmakta, dolaylı olarak ta bu durum şebekede taşınan elektrik enerjisinin de kaliteli, ucuz ve hakiki iş gören aktif enerji olmasını daha zorunlu kılmaktadır.
Kompanzasyonun tanımında bahsedildiği gibi, şebekeye bağlı bir alıcı, eğer bir motor, bir transformatör, bir floresan lamba ise, bunlar manyetik alanlarının temini için bağlı oldukları şebekeden endüktif reaktif güç çekerler. İş yapmayan ve sadece motorda manyetik alan doğurmaya yarayan endüktif reaktif güç, iletim hatlarında, trafolarda, şalterler ve kablolarda lüzumsuz yere kayıplara sebebiyet vermektedir.
İçerik Hazırlanıyor
İçerik Hazırlanıyor
İçerik Hazırlanıyor
İçerik Hazırlanıyor
İçerik Hazırlanıyor
